واژه اوتیسم به معنای درخودمانده و فرورفته است، اما ویژگی عمده کودکان دارای اوتیسم این است که از لحاظ تعامل اجتماعی، توجه و تمرکز و نیز درباره نمادها و بحث تخیل و همچنین گفتار مشکل دارند. طبق تحقیقات موجود مغز کودکان دارای اوتیسم احتمالاً آسیب دیده است.
اما اینکه کجای مغز و چه موقع؛ مشخص نیست. ازآنجاییکه در ایران غربالگری برای آمار کودکان مبتلا به اوتیسم صورت نگرفته است، آمار مشخصی در دست نیست، اما آمار جهانی یک در 68 اعلام شده است.
در خصوص علت ایجاد اوتیسم گفت: علت آن در حال حاضر هنوز مشخص نشده است، اما آخرین مباحث مطرحشده، عوامل محیطی و نیز عوامل ژنتیکی را در نظر میگیرند؛ البته فعلاً به طور قطع زیرمجموعه بیماریهای ژنتیک قرار ندارد.
علائم اوتیسم را بشناسیم
وی در خصوص علائم این اختلال بیان کرد: آنچه که خانواده باید در کودکی به آن توجه کند این است که کودک گفتار ندارد
یا گفتار او محدود است یا گفتار تکرارگونه (اکولیلیا) دارد. توجه و تمرکز این کودکان فوقالعاده پایین است و تعامل اجتماعی برقرار نمیکنند، بازی
نمیکنند و یکسری حرکات کلیشهای دارند که در هر بچهای متفاوت است، مثلاً از گوشه چشم نگاه کنند، روی پنجه پا راه بروند یا با سایه خود
بازی کنند؛ این علائم کلیشهای بسیار زیاد است، اما در هر بچهای با بچه دیگر متفاوت است.
طیبه صفری با اشاره به تفاوت کودک مبتلا به اوتیسم و کودک خجالتی، گفت: کودک خجالتی صرفاً تعامل برقرار نمیکند و در ابعاد دیگر؛ مانند
گفتار و تمرکز، مشکلی ندارد، اما بچه اوتیستیک علاوه بر اینکه تعامل برقرار نمیکند، وقتی به او نگاه میکنیم و صحبت میکنیم، تماس
چشمی برقرار نمیکند و در درک مفاهیم انتزاعی و صوری نیز مشکل دارد.
وی ادامه داد: طیف این بیماری وسیع است؛ از خفیف تا شدید و دوسوم بچههایی که اوتیستیک شدید، از لحاظ هوشی زیر
حد نرمال هستند. بنابراین آنهایی که از نظر هوشی مشکل داشته باشند در شناخت مفاهیم هم با مشکل مواجه خواهند شد.
سن بروز اوتیسم؛ بین 2 تا 3 سالگی
سرمربی مرکز توانبخشی اوتیسم اظهار کرد: ازآنجاییکه علت اوتیسم مشخص نیست، راه پیشگیری نیز ندارد.
وی در خصوص سن ابتلا به این اختلال گفت: آن علائمی که بروز پیدا میکند و خانواده بیشتر متوجه آنها میشود، اکثراً در سن 2 تا 3 سالگی
بروز میکند، اما این بدان معنی نیست که بچه زیر دو سال به اوتیسم مبتلا نمیشود؛ بلکه علائم این بیماری، زیر دو سال آنقدر خفیف است
که خانواده متوجه نمیشود. بنابراین سنی که خانوادهها متوجه میشوند، بین سن 2 تا 3 سال است.
رفتاردرمانی، کاردرمانی و گفتاردرمانی؛ راههای درمان اوتیسم
صفری درخصوص راه درمان این بیماری تصریح کرد: داروی خاصی برای اوتیسم وجود ندارد و بیشترین روش درمانی مورد استفاده، رفتاردرمانی
و آموزش، کاردرمانی و گفتاردرمانی است و بهطور کلی مباحث آموزشی را در بر میگیرد.
وی افزود: اولین گام بعد از تشخیص، مراجعه به روانپزشک است و بعد از تشخیص پزشک به اوتیستیک بودن کودک، وی به مراکزی که برای این
بیماری وجود دارد ارجاع داده میشود و تحتآموزش قرار میگیرند. وقتی کودکی وارد مرکز شد بسته به شدت اختلال، بهره هوشی و
سن کودک، طول دورههای آموزشی متفاوتی را طی خواهد کرد. اگر سن کودک پایین باشد و از لحاظ هوشی خیلی مشکلی نداشته باشد
و اوتیسم او بسیار شدید نباشد، بعد از چند سال میتواند وارد جامعه عادی شود، اما اگر اوتیسم شدید باشد، سالهای سال نیاز به آموزش دارد.
این کارشناسارشد روانشناسی کودکان استثنائی در خصوص آموزشهای دادهشده به کودکان مبتلا به اوتیسم اظهار کرد:
اکثر مراکز آموزشی اوتیسم 4 ساعت آموزش دارند که اگر بچههای اوتیستیک از لحاظ شدت بهره هوشی و شدت اختلال شدید نباشند، بعد
از چند سال آموزش وارد مدرسه عادی میشوند و بعد از آن صرفاً مشاوره تلفنی و ارزیابی ماهانه از ما دریافت میکنند.
آموزش به موقع و درست از سن پایین راه وارد شدن این کودکان به جامعه
صفری درباره بهبودی کامل اوتیسم تشریح کرد: اگر کودک با سن پایین برای آموزش مراجعه کند و از نظر بهره هوشی مشکل نداشته باشد و
نیز آموزش بهموقع و درست صورت گیرد، میتواند وارد جامعه شود، اما ممکن است علائم خفیف باقی بماند؛ مانند ترس از ورود به جمع اجتماعی
جدید که برای عموم این علامت قابل تشخیص نیست و فقط یک متخصص میتواند تشخیص دهد این فرد دارای اوتیسم است.
کودکان اوتیستیک با کودکان استثنائی فرق دارند
وی با بیان اینکه بچههای دارای اوتیسم طیف جداگانهای از بچههای استثنایی هستند و اوتیسم جزو بیماریهای روانی مزمن قرار میگیرد، افزود:
در جامعه اگر کودکی از لحاظ ذهنی مشکل داشته باشد، با کودکان استثایی در یک طیف قرار میگیرند، اما این بچهها متفاوت هستند